आयपीएल सुरू झाली म्हणजे अनेकांनी ४९ रुपयांत करोडपती व्हायचे स्वप्न बघितलेच असेल? डझनभर फँटसी ॲपने आपल्या मोबाईलची मेमरी भरली असेल? ड्रीम इलेव्हन, एमपीएल, माय ११ सर्कल, विंझो आणि अजून बरेच. सगळ्यांचा उद्देश एकच पैसे कमावण्याचा. तरी हेच ऍपवाले पैसे कसे कमवतात हेच या लेखातून आपण जाणून घेणार आहोत.
भारतात हे फॅन्टसी ॲप्सच खुळ आणलं ते ड्रीम इलेवनने. २००७ ला अमेरिकेतून शिकून आलेल्या हर्ष जैन आणि भाविश सेठनं याची सुरुवात केली. ते कोलंबिया युनिव्हर्सिटीतुन डिग्री घेऊन आल्यावर त्यांना दिसले, आपली जनता क्रिकेटसाठी वेडी आहे. आता फॅन्टसी गेम्स हा प्रकार जगासाठी नवीन नाही. मुळातच जवळजवळ हा सट्टाच. पण सट्टा लावायला आपल्याकडे बंदी म्हणजेच बेटिंग बेकायदेशीर. तरीही हर्ष आणि भाविशने याची सुरुवात केली. ऍप २०१२ ला सुरू झाले. आता अनेकांनी याला विरोध केला. हा सट्टाच म्हणत कोर्टात याचिका दाखल केली. पण या दोघांनी बिझनेस करायचाच, या हेतूने कायद्यातूनही पळवाट काढली. त्यांनी कोर्टात सिद्ध केलं की, हा सट्टा नसून ज्याला क्रिकेटचं आणि खेळाचे ज्ञान आहे तोच हा खेळ खेळू शकतो. सोप्या भाषेत म्हणजे तुमच्याकड स्किल हवं तरच तुम्ही हे खेळणार. अखेर कोर्टाला निर्णय ड्रीम इलेव्हनच्या बाजूने द्यावा लागला. कायद्याच्या पब्लिक गॅम्बलिंग ऍक्टमधून ड्रीम इलेव्हन सहीसलामत सुटली आणि इतर ऍप्सला मार्ग मोकळा झाला.
क्रिकेटपासून सुरुवात झालेल्या ड्रीम इलेव्हनने नंतर कबड्डी आणि फुटबॉल लीगशी हात मिळवला. ड्रीम इलेव्हनची सर्वात जास्त जाहिरात चालली ती आपल्या धोनीची. खेलो दिमाग से म्हणत धोनीनी अनेकांना ड्रीम इलेव्हन आपल्या मोबाईलमध्ये इन्स्टॉल करायला भाग पाडलं.
आता अनेकांना वाटतं की, आपण ३०-४० रुपयाची टीम लावली म्हणजे जिंकल्यावर आपल्याला पैसे पण हेच देणार. पण असं नाहीये. आपण जे कॉन्टेस्ट खेळतो त्याला वेगवेगळे असतात. समजा एका कॉन्टेस्टमध्ये ३०-३० रूपयांची आपण सर्वांनी खेळण्यासाठी २ कोटी गुंतवले आणि बक्षीस १ कोटी असेल, तर उरलेल्या १ कोटीत स्पॉन्सरचा कट ड्रीम इलेव्हनचे कमिशन असते. आणि हीच त्यांची कमाई. आता विचार करा अशा कमिशनमधून ते किती कमावत असतील. या फॅन्टसी ॲपच्या कमाईचा दुसरा मार्ग म्हणजे जाहिराती. मोठमोठ्या ब्रँडच्या जाहिराती या फॅन्टसी ॲपवर आपल्याला दिसतात. या जाहिराती दाखवण्याचे हे ॲप लाखो रुपये घेत असतात. थोडक्यात काय तर, एकदा घर बांधून द्यायचं आणि दर महिन्याला भाडं आणायला जायचं. इतक सोप आहे हे.
आपण जरा आकड्यांचा खेळ पाहूया. या फॅन्टसी गेमिंगमधील बाप असलेल्या ड्रीम इलेव्हनबाबतच आपण जाणून घेऊ. २०२० या आर्थिक वर्षात त्यांनी सादर केलेल्या आर्थिक बाबींचा विचार केल्यास. २०१९ ला कंपनीचा टर्नओवर होता ७७५.५ कोटी. जो एका वर्षात बनला २०७० कोटी इतका. यामध्ये कंपनीचा निव्वळ नफा आहे १८१ कोटी. दुसरी आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे कंपनीने केवळ प्रिंटिंग आणि मार्केटिंग याच गोष्टींवर त्यांनी १३०० कोटींपेक्षा अधिक खर्च केले. हे तेच वर्ष होते जेव्हा ड्रीम इलेव्हनने आयपीएलला टायटल स्पॉन्सरशिप दिलेली. गतवर्षीची आकडेवारी पाहिल्यास दिसून येते की, फॅन्टसी गेमिंगचे आजचे भारतीय बाजारातील मूल्य आहे तब्बल २० बिलियन रुपये आणि ही वाढ अशीच होत राहिल्यास २०२५ पर्यंत ५० बिलियन रुपयांचा पल्ला पार होऊ शकतो. हा, आता तुमच्या आमच्यासारखे भावी करोडपती असल्यावर एखाद वर्ष आधीच ही मॅजिक फिगर गाठली जाऊ शकते.
धोनीने ‘खेलो दिमाग से’ म्हणत सुरू केलेली ही परंपरा आता नवख्या ऋतुराज गायकवाडपर्यंत आली. एखाद्या खेळाडूने मार्केट खाल्ले की हे फॅन्टसी गेमिंगवाले लगेच त्याला आपल्या जाळ्यात ओढतात. या नवख्या खेळाडूंचच काय, सचिन लक्ष्मण, गांगुली या दिग्गजांना पण या अशा गेमिंग ॲप्सचे प्रमोशन करण्याचा मोह आवरलेला नाही. ऑफिसचे टेबल असोत नाहीतर चहाची टपरी असो, सर्वत्र या फँटसी गेमबद्दल चर्चा होताना आता आपल्याला हमखास दिसते. तरी महत्त्वाचं म्हणजे ते सांगतात तसं ‘इसमे रिस्क है’ हे देखील विसरून चालणार नाही.
महा स्पोर्ट्सचा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉइन करण्यासाठी लिंकवर क्लिक करा
महा स्पोर्ट्सचा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉइन करण्यासाठी इथे क्लिक करा
महत्त्वाच्या बातम्या –